1. HAFTA

                           İLK HAFTA

İzmir

Gezi stajının ilk haftasını İzmir'in Foça ve Çeşme ilçelerinde geçirdik.

Foça

Çeşme

 Önce Foça'yı gezdik, Foça'daki tarihi evleri ve tarihi bölgeleri inceledik. Önce Foça'nın tarihiyle başlayalım. Eski adıyla Phokaia, adını kendisini çevreleyen adalarda yaşayan foklardan alıyor. Foça, bugünkü batı uygarlığının temellerinin atıldığı bir İon yerleşimi. Dönemin İonya'sı felsefe, mimarlık ve heykeltraşçılıkta öncü imiş. Örneğin Phokaia'lı heykeltraş Telephanes (MÖ 5.yy) Pers saraylarını yaptığı heykeller ile donatmış, Phokaia'lı Theodoros(MÖ 4.yy) ise ünlü bir mimarmış.

Foça evleri genellikle deniz kıyısından dağ yamaçlarına kadar yayılıyor. Evler genellikle bitişik düzende. Yerleşim hem toplu hem de dağınık olarak yapılanmış. Burada Kule evler diye tabir edilen ev tipleri de var. Bazı yerleşimlerin yükseklikleri cephe genişliğinden daha fazla olmasından ötürü Kule Ev deniyormuş. Taş sokaklar boyunca karşılıklı olarak bitişik düzende evler Foça'da sıklıkla görülebiliyor.  Bu tip evlerin ön bahçesi yok, ev direk sokağa açılıyor. Tekli evlerde ise ev büyük bir bahçenin ortasında yer alıyor.  

Foça'da evler genellikle taştan, temellerde taş, üst katlarda ise hımış kagir ve ahşap kullanılmış.  Bazı Rum evleri ise kagir ve taş yapılar. Bütün bu evlerin çatıları ahşaptan. 

 Kagir yapı: Taşıyıcı duvarları taş, tuğla ve beton briket gibi malzemelerle yapılmış yapılara  kagir yapı denir.  Bu tür yapılardan döşemeleri ahşap olanlar yarım kagir, betonarme olanlar ise yığma kagir yapı denilmektedir. http://www.bilmiyorsanogren.com/ne-nedir/afet-terimleri/6346-kagir-yapi-nedir.html

Evlerin iç düzeni ise; giriş katında mutfak, salon, kiler, üst katında da odalar, bu odaların cepheye bakan kısmında çıkmalara oturtulmuş şahniş(cumba) ve balkonlar şeklinde tasarlanmış. Ayrıca tavanlar, kapılar, yüklük ve dolap kapakları çeşitli motiflerle bezenmiş durumda. 

Günümüze kadar, yıpranmış olarak da olsa,gelen Ağalar Konağı önemli bir sivil mimari örneği olarak gösterilebilir.  Bu kadar tahrip olmasının nedeni 1992 yılında yangın imiş. Önemli bir örnek olmasının nedeni; yığma taş temeller üzerine ahşap karkas olarak yapılması. Bu konak sakız tipi ev özelliklerini taşımakta. Çeşme'de de bu tip evlere çok rastladık. Bunlara sakız tipi ev dendiğini bu stajla birlikte öğrenmiş oldum. 

Sakız Ev: Gömme giriş kapıları, yalın ve dar ön cephe, 

ikinci katta küçük bir balkon veya cumba,

dikey doğrultuda uzanan alan Sakız evlerinin belirleyici özellikleridir. Traditional Mediterranean Architecture (Sakız type - Turkey)

Ağalar Konağı'nın ikinci katı çıkmalarla dışarıya taşırılmış ve  buraya başodalar yerleştirilmiş. Bu odaları taş destekler taşımakta.

Ağalar Konağı

Athena Tapınağı

Foça'nın merkezinde bulunan Athena Tapınağı, kentin ana tanrıçası olan Athena'ya adanmış. Beşik çatı sistemini taşıyan sütunlar tüf taşından yapılmış. Tapınağın çevresi o zamanlar podyum duvarı ile çevriliymiş ve içinde bir sunak varmış. kazılarda pek çok tapınak mimari ve parçaları ele geçirilmiş.


Pers Mezar Anıtı: Foça'dan İzmir'e doğru giderken yolda karşımıza Pers mezar anıtı diye kahverengi bir tabela çıktı, biz de hemen o yola saptık.  Burası çok tenhaydı. Etrafta bu anıttan başka hiçbir şey yok. Anıtın tarihçesini anlatan bir tabela bile yoktu.  Parça parça kübik yapılardan oluşan yapı bana Maya piramitlerini andırdı. Açıklıktan içeri girince sağda bir mezar boşluğu var. 

Foça dergi adlı siteden anıt hakkında şu bilgileri öğrendim:  
Monoblok bir tüf kaya kütlesinin oyulması ile oluşturulmuş bu anıt mezar, Ionia’da Perslere ait tek eserdir. Perslerin Sardes’i almasından (İ.Ö.547) hemen sonra, General Harpagos’un komutasındaki Pers ordusunun Phokaia’yı ele geçirme sürecinde (İ.Ö.546) yapılmış olmalıdır. (http://www.focadergi.com/yazi6.asp?id=40&yazarid=5)